Chào bạn, hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về một vấn đề sức khỏe khá nghiêm trọng, đó là suy gan mãn tính. Nghe có vẻ đáng sợ đúng không? Nhưng đừng lo lắng, mình sẽ cố gắng giải thích mọi thứ một cách dễ hiểu nhất, như là đang trò chuyện giữa những người bạn vậy.
Suy gan mãn tính không phải là một căn bệnh xuất hiện đột ngột. Nó là cả một quá trình tổn thương gan kéo dài, khiến gan mất dần chức năng vốn có. Gan của chúng ta giống như một nhà máy lọc chất độc và sản xuất các chất cần thiết cho cơ thể vậy. Khi “nhà máy” này bị hư hỏng từ từ, nó sẽ không còn hoạt động hiệu quả nữa, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Vậy, điều gì đã khiến “nhà máy” gan của chúng ta bị suy yếu dần như vậy? Chúng ta hãy cùng nhau khám phá những nguyên nhân chính nhé.
Các “thủ phạm” chính gây ra suy gan mãn tính
Theo những gì mình tìm hiểu được, có một vài nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng suy gan mãn tính này. Chúng ta hãy cùng nhau điểm qua từng nguyên nhân một nhé:
1. “Anh em” nhà virus viêm gan B và C
Đây có lẽ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra suy gan mãn tính ở Việt Nam mình đó bạn. Virus viêm gan B và C khi xâm nhập vào cơ thể sẽ tấn công và gây viêm gan. Nếu tình trạng viêm này kéo dài mà không được điều trị dứt điểm, nó sẽ dẫn đến xơ gan, và cuối cùng là suy gan mãn tính.
Mình có một người quen, chú ấy phát hiện ra mình bị nhiễm virus viêm gan B từ rất lâu rồi. Thời gian đầu, chú ấy không để ý lắm vì không thấy có triệu chứng gì rõ ràng. Nhưng sau khoảng chục năm, khi chú ấy bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, vàng da thì đi khám, bác sĩ mới bảo gan của chú ấy đã bị xơ hóa nặng rồi. Nghe mà thấy thương chú lắm. Vậy nên, nếu chẳng may bạn hoặc người thân biết mình bị nhiễm virus viêm gan B hoặc C thì phải theo dõi và điều trị cẩn thận nhé.
2. “Chén chú chén anh” quá chén – Tác hại của rượu bia
Chắc hẳn ai cũng biết rượu bia không tốt cho gan rồi đúng không? Nhưng có lẽ nhiều người vẫn chưa hình dung hết được tác hại ghê gớm của nó đâu. Khi chúng ta uống rượu bia, gan sẽ phải làm việc cật lực để chuyển hóa cồn. Nếu lượng cồn đưa vào cơ thể quá nhiều và thường xuyên, gan sẽ bị quá tải, dẫn đến tổn thương các tế bào gan. Theo thời gian, những tổn thương này sẽ tích tụ lại, gây ra gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu, xơ gan và cuối cùng là suy gan mãn tính.
Mình đã từng đọc một câu chuyện về một bác trai, ngày nào cũng phải có vài ly rượu mới ăn cơm được. Ban đầu chỉ là vài ly thôi, nhưng dần dần thành thói quen, rồi tăng lên cả lít mỗi ngày. Đến khi bác ấy thấy bụng ngày càng to, da dẻ xanh xao thì đi khám, bác sĩ kết luận là xơ gan giai đoạn cuối do rượu. Lúc đó bác ấy hối hận thì cũng đã muộn mất rồi. Rượu bia có thể là niềm vui nhất thời, nhưng hậu quả mà nó để lại cho sức khỏe thì thật khôn lường.
3. “Kẻ thù thầm lặng” – Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)
Nghe có vẻ lạ đúng không? Gan nhiễm mỡ thì liên quan gì đến suy gan? Thực tế là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) đang ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt là ở những người thừa cân, béo phì, hoặc mắc các bệnh như tiểu đường, mỡ máu cao. Khi lượng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, nó có thể gây viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH). Nếu tình trạng viêm này kéo dài, nó cũng có thể dẫn đến xơ gan và suy gan.
Mình có một người bạn, dù không hề uống rượu bia nhưng lại rất thích đồ ăn nhanh và nước ngọt. Cậu ấy bị thừa cân từ nhỏ và gần đây đi khám thì phát hiện ra bị gan nhiễm mỡ. Bác sĩ bảo nếu không thay đổi lối sống thì rất có thể sẽ gặp các vấn đề nghiêm trọng về gan trong tương lai. Đây là một lời cảnh báo cho tất cả chúng ta, dù không uống rượu bia thì vẫn cần chú ý đến chế độ ăn uống và tập luyện để bảo vệ lá gan của mình.
4. Những nguyên nhân ít phổ biến hơn nhưng cũng cần lưu ý
Ngoài những nguyên nhân chính kể trên, còn có một số yếu tố khác cũng có thể dẫn đến suy gan mãn tính, mặc dù chúng ít gặp hơn:
- Các bệnh tự miễn: Trong một số trường hợp, hệ thống miễn dịch của cơ thể lại quay ra tấn công các tế bào gan, gây viêm gan tự miễn. Nếu không được điều trị, bệnh này có thể tiến triển thành xơ gan và suy gan.
- Các bệnh di truyền: Một số bệnh lý di truyền hiếm gặp như bệnh Wilson (gây tích tụ đồng trong gan) hay bệnh hemochromatosis (gây tích tụ sắt trong gan) cũng có thể gây tổn thương gan mãn tính.
- Tắc nghẽn đường mật kéo dài: Nếu các ống dẫn mật bị tắc nghẽn trong thời gian dài, dịch mật sẽ bị ứ đọng trong gan, gây tổn thương và dẫn đến xơ gan.
- Sử dụng một số loại thuốc trong thời gian dài: Một số loại thuốc, đặc biệt là khi sử dụng không đúng cách hoặc quá liều, có thể gây độc cho gan và dẫn đến tổn thương mãn tính.
Suy gan mãn tính tiến triển như thế nào?
Suy gan mãn tính thường tiến triển một cách âm thầm trong nhiều năm. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào. Theo thời gian, khi chức năng gan suy giảm dần, các triệu chứng mới bắt đầu xuất hiện. Những triệu chứng này có thể bao gồm:
- Mệt mỏi, suy nhược
- Chán ăn, ăn không ngon
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Buồn nôn, khó tiêu
- Đau tức vùng bụng trên bên phải
- Vàng da, vàng mắt
- Nước tiểu sẫm màu
- Phù chân, phù mắt cá chân
- Bụng to ra do tích tụ dịch (cổ trướng)
- Dễ bị chảy máu, bầm tím
- Rối loạn giấc ngủ, khó tập trung
Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối, các triệu chứng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn, và có thể xuất hiện các biến chứng nguy hiểm như hôn mê gan, xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng, suy thận…
Làm thế nào để phòng ngừa suy gan mãn tính?
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh đúng không bạn? Để bảo vệ lá gan của mình và giảm nguy cơ bị suy gan mãn tính, chúng ta có thể thực hiện một số biện pháp sau:
- Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin viêm gan: Đặc biệt là vắc xin viêm gan B.
- Quan hệ tình dục an toàn: Tránh lây nhiễm virus viêm gan B và C qua đường tình dục.
- Không dùng chung kim tiêm: Nguy cơ lây nhiễm virus viêm gan qua đường máu rất cao.
- Hạn chế tối đa việc sử dụng rượu bia: Tốt nhất là không nên uống.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Tập thể dục thường xuyên và có chế độ ăn uống lành mạnh để tránh bị gan nhiễm mỡ.
- Kiểm soát tốt các bệnh lý nền: Nếu bạn mắc các bệnh như tiểu đường, mỡ máu cao thì cần tuân thủ điều trị của bác sĩ.
- Thận trọng khi sử dụng thuốc: Chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ và tuân thủ đúng liều lượng.
- Khám sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện sớm các vấn đề về gan để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Tóm lại…
Suy gan mãn tính là một bệnh lý nguy hiểm với nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là do virus viêm gan B, C, lạm dụng rượu bia và gan nhiễm mỡ không do rượu. Bệnh thường tiến triển âm thầm và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, việc chủ động phòng ngừa và phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe lá gan của chúng ta.
Mong rằng những thông tin mình chia sẻ hôm nay sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân của suy gan mãn tính. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại hỏi nhé! Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh!
